Conclusie A-G Van Ballegooijen (10/01323)

Belanghebbende heeft de Nederlandse nationaliteit en woont in Spanje. Hij is lang geleden van Nederland naar Spanje geëmigreerd. Belanghebbende staat in dienstbetrekking bij een in Nederland gevestigde vennootschap, maar verricht zijn arbeid buiten Nederland. Hij werkt als scheepwerktuigkundige aan boord van zeeschepen die varen onder Nederlands-Antilliaanse vlag. In geschil is of belanghebbende verplicht verzekerd is voor de Nederlandse volksverzekeringen.


De Rechtbank oordeelde dat belanghebbende in Nederland verzekerd is voor de volksverzekeringen. Steun voor dit oordeel vond de Rechtbank in de Verordening (EEG) nr. 1408/71 (waarin een duidelijke aanwijsregel voor deze situatie ontbreekt) in samenhang met het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (hierna: HvJ) van 29 juni 1994, nr. C-60/93, BNB 1995/44 (Aldewereld).

Het Hof oordeelde anders dan de Rechtbank en overwoog dat in het onderhavige geval dat, in tegenstelling tot het arrest Aldewereld, geen sprake is van een wetsconflict en dat belanghebbende naar Nederlands nationaal recht niet is aangesloten bij het Nederlandse stelsel. De Verordening is daarom volgens het Hof niet van toepassing.

De Minister van Financiën heeft tegen dit oordeel beroep in cassatie ingesteld. A-G Van Ballegooijen constateert allereerst dat partijen eenparig van oordeel zijn dat de Spaanse sociale wetgeving toepassing mist. Vervolgens stelt hij vast dat belanghebbende in Nederland niet als verzekerde geldt ingevolge de volks- en werknemersverzekeringswetten (in materiële zin). Hierdoor rijst de vraag of dat inhoudt dat belanghebbende niet onder de personele werkingssfeer van de Verordening valt. Op grond van het Besluit zeevarenden van het Lisv wordt belanghebbende in het onderhavige jaar namelijk aangemerkt als verzekerde voor de werknemersverzekeringswetten. A-G Van Ballegooijen vraagt zich af of het beleid van het Lisv met zich brengt dat belanghebbende onder de personele werkingssfeer van de Verordening valt en daarom tevens verzekerd is voor de volksverzekeringen. De definitie van wat de Verordening verstaat onder 'wetgeving' is namelijk zeer ruim. Naar de opvatting van A-G Van Ballegooijen moeten de regels van beleid van de autoriteit die belast is met de uitvoering van de socialezekerheidswetgeving, zoals het Besluit zeevarenden van het Lisv, onder wetgeving geschaard worden. Dit betekent dat belanghebbende binnen de personele werkingssfeer van de Verordening valt. Indien wordt aangenomen dat belanghebbende op grond van Spaanse socialezekerheidswetgeving niet verzekerd is en wel in Nederland op grond van Nederlandse socialezekerheidswetgeving (wetgeving in de zin van de Verordening), ontstaat een situatie die niet geheel vergelijkbaar is met de situatie in het arrest Aldewereld. Toch bestaan er volgens A-G Van Ballegooijen gelijkenissen. Er is in beide gevallen sprake van een grensoverschrijdende EG-situatie die valt onder de personele werkingssfeer van de Verordening. Bovendien heeft de arbeidsverhouding van belanghebbende, evenals die van Aldewereld, nauwe aanknopingspunten met het grondgebied van de Gemeenschap: de vestiging van de werkgever in een lidstaat en de aansluiting van de werknemer bij een stelsel van sociale zekerheid van datzelfde land. A-G Van Ballegooijen stelt vervolgens dat blijkens vaste jurisprudentie van het HvJ uit het systeem van de Verordening volgt dat in dat geval de aanwijsregels beletten dat personen die binnen de werkingsfeer van de Verordening vallen, geen enkele sociale zekerheidsbescherming genieten wegens het ontbreken van een toepasselijke wettelijke regeling (een negatief wetsconflict). In dat geval prevaleert in lijn met het arrest Aldewereld de sociale wetgeving van de werkstaat boven die van de woonstaat. Het is in dat geval Nederland, de vestigingsstaat van belanghebbendes werkgever, dat is aangewezen om belanghebbende sociaal te beschermen, en niet het woonland Spanje. Het woonplaatsvereiste dat is opgenomen in artikel 12, van het BUB 1999 lijkt dan volgens A-G Van Ballegooijen in het onderhavige geval te moeten wijken, zodat het artikel niet alleen sociale zekerheidsbescherming biedt aan ingezeten zeevarenden, die onafgebroken tenminste langer dan drie maanden uitsluitend buiten Nederland werkzaam zijn in dienst van een in Nederland gevestigde werkgever, maar ook aan een zeevarende zoals belanghebbende die ingezetene is van een andere lidstaat. Ten aanzien van het laatste houdt A-G Van Ballegooijen echter gerede twijfel.

De conclusie strekt tot het schorsen van het geding en tot het verzoeken aan het HvJ EG om een préjudiciële beslissing te nemen op de voet van artikel 234 EG EG, en tot het aanhouden van iedere verdere beslissing totdat het HvJ EG uitspraak heeft gedaan.

Bron