Minister Kamp: Sociale zekerheid opnieuw bekijken

Door de vergrijzing worden de ziektewet, de werkloosheidswet, de arbeidsongeschiktheidswet en de nabestaandenwet onbetaalbaar, het sociale zekerheidsstelsel moet daarom flink gewijzigd worden. Dat stelt minister Henk Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zaterdag in de Volkskrant. In het interview wordt gesteld dat Kamp vindt dat de sociale zekerheid 'op de schop' moet, maar in het geautoriseerde interview heeft Kamp gesproken over 'nadenken' en 'opnieuw bekijken' omdat vanaf ongeveer 2015 de beroepsbevolking slinkt.

Kamp bereidt plannen voor die het sociale zekerheidsstelsel klaar moet maken voor de voorziene krimp van de beroepsbevolking. 'Van die kleinere beroepsbevolking hebben we alleen al voor de zorg voor ouderen zo'n 600 duizend mensen nodig. Dus de economie moet draaiende worden gehouden door minder werkenden. Dat is een enorme uitdaging. Dat wordt ook een totaal nieuwe situatie voor de sociale zekerheid.'

De modernisering gaat het hele stelsel dan ook treffen. 'De Ziektewet, de werkloosheidswet WW, de arbeidsongeschiktheidswet WIA, de nabestaandenwet ANW - al die wetten moeten we opnieuw bekijken vanwege de omslag in de beroepsbevolking en de krapper wordende arbeidsmarkt.'

Pensioenleeftijd
Niet alleen is Kamp bij zijn gewenste hervorming afhankelijk van de sociale partners, de minister moet hiervoor ook een meerderheid zoeken in het parlement. In het regeer- en gedoogakkoord staan geen concrete afspraken.

Steun buiten gedoogpartner PVV om ziet Kamp ook ontstaan voor een hogere pensioenleeftijd. Hij neemt daarvoor het akkoord van de sociale partners uit juni 2010 als uitgangspunt.

'Ik reken erop dat als de sociale partners en het kabinet na maanden tot een conclusie komen, er steun in het parlement is. Niet omdat ik zo slim ben, of dat anderen mij wat gunnen. Als er geen beter alternatief is, zal de aanpak steun krijgen.'

Reactie CDA
Eddy van Hijum, Kamerlid voor het CDA, zegt desgevraagd dat in het regeerakkoord twee belangrijke aanpassingen voor de sociale zekerheid staan - de hogere leeftijd voor AOW en pensioen en de fusie van de regelingen voor bijstand, Wajong en de sociale werkplaatsen - en dat Kamp daar eerst mee aan de slag moet. 'We hebben bij de coalitie-onderhandelingen wel over meer aanpassingen in de sociale zekerheid gesproken, en daar sluit ik mijn ogen ook niet voor, maar over de aanpassingen waar Kamp het over heeft zijn geen afspraken gemaakt. Hij plaatst ons in het artikel in het kamp van de voorstanders, maar hij mag dus niet zomaar rekenen op het CDA. Als hij dat wil, en dat mag hij als minister, dan markeer ik dat wij er geen afspraken over hebben gemaakt en dan gaan we wel het debat aan.'

Een slinkende beroepsbevolking zal waarschijnlijk betekenen dat er minder mensen ziek, werkloos of arbeidsongeschikt zijn, en dat het derhalve wel meevalt met de betaalbaarheid van de sociale zekerheid. Andere te verwachten reacties zijn dat mensen langer doorwerken en deeltijdbanen uitbreiden. Immigratie kan ook toenemen. Wat er precies gebeurt met en rond de arbeidsmarkt is onzeker en maar deels in de handen van de overheid, maar dat er iets gaat veranderen staat vast. Van Hijum: 'Het kan best dat enkele maatregelen genoeg zijn die de mensen meer activeren om aan het werk te gaan. Er is nog een groot deel van het arbeidspotentieel niet benut. Als de minister dat wil, dan ik dat volgen.'

Onenigheid VVD en CDA
In Den Haag circuleren ook geruchten dat VVD en CDA het niet met elkaar eens zijn over de maatregelen die nodig zijn om enkele forse financiele tegenvallers die Kamp zou hebben bij onder andere de AOW op te vangen. Het interview zou Kamp gebruikt hebben om het conflict een schot voor de boeg te geven.

Van Hijum en de woordvoerder van Kamp zeggen berichten over AOW-tegenvallers of onenigheid niet te kunnen plaatsen. Het is wel bekend dat Kamp dit jaar €55 mln tekort komt omdat hij na weerstand in de Eerste Kamer de korting op de AOW-partnertoeslag waarschijnlijk pas per juli kan doorvoeren, in plaats van per 1 januari. Om diezelfde reden is er nog een tegenvaller bij de ziekte- en werkloosheidswet. Kamp wil dat de werkloosheidstermijn niet langer wordt verlengd met de tijd dat iemand in de ziektewet loopt tijdens zijn werkloosheid.

Reactie oppositie
Vanuit de oppositie kwam zaterdag veel weerstand tegen de opmerkingen van Kamp over de sociale zekerheid. D66-leider Alexander Pechtold daagde Kamp onmiddellijk uit tot een debat. GroenLinks meende dat Kamp 'zijn ware conservatieve aard' liet zien. Geert Wilders van de PVV bestreed opnieuw iedere aanpassing in het ontslagrecht, waar Kamp ook voorzichtig een ballontje over op liet.

Bron