‘Engeland en Noorwegen, staan gewapende bewaking op schepen sinds kort wel toe om de toenemende piraterij te bestrijden', zegt woordvoerder Fons van Lith van Dockwise. Portugal en Frankrijk gedogen ze en de Verenigde Staten hebben hun wetgeving eveneens aangepast. ‘Ook Italië beweegt in de richting van gedogen', zegt KVNR-bestuurder Fred van Zeijl, die de afgelopen maanden geen verandering zag in de opstelling van de regering.
De door Joris Voorhoeve voorgezeten commissie Vrede en Veiligheid van de Adviesraad Internationale Vraagstukken, adviseerde eind vorig jaar private beveiliging door gecertificeerde beveiligingsbedrijven toe te staan op kwetsbare schepen. Beveiligingsbedrijven zouden een gedragscode moeten onderschrijven, zoals de in Zwitserland opgestelde ‘Code of Conduct for Private Security Service Providers (CoC), die al door een groot aantal beveiligingsfirma's is ondertekend.
Gedoogbeleid
Van Zeijl is ontevreden over de voortgang van de besluitvorming. ‘De commissie De Wijkerslooth, waaraan minister van Defensie Hillen aanvullend juridisch advies wilde vragen, is nog niet eens benoemd.' Deze week komt de piratenbestrijding aan de orde in het overleg in de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer. ‘Misschien komen we dan verder. Probleem is dat er zonder gewapende beveiligers geen afschrikwekkende werking uitgaat van de Nederlandse vlag, iets waarop Voorhoeve wees als probaat middel om gevaarlijke confrontaties te voorkomen.' Volgens financieel directeur Peter de Wit van Dockwise lopen Nederlandse schepen steeds meer risico nu piraten weten dat er geen gewapende beveiligers aan boord mogen zijn. Dan zal er juist een aanzuigende werking uitgaan van de Nederlandse vlag.
Dockwise is de tweede zware-ladingrederij die dreigt met uitvlaggen om schepen en bemanningen beter te kunnen beschermen. In februari waarschuwde adjunct-directeur Arnold van der Heul van Jumbo Shipping en Kahn Scheepvaart hier ook al voor. ‘De situatie verslechtert met de dag', stelt Van der Heul. ‘We moeten nú de mogelijkheid krijgen onze schepen effectief te beschermen. Er moet snel een gedoogbeleid komen. We kunnen niet meer wachten tot de officiële wetgeving rond is.'
Huilverhaal
Minister Hillen vindt dat reders zeuren. ‘Het is een huilverhaal waar ik niets van begrijp', stelt hij in het Algemeen Dagblad van 14 juni. ‘Onze mariniers varen mee met schepen die grote risico's lopen (tot nu toe twee - red.) en we begeleiden ook konvooien.' De minister vindt dat schepen ook zelf voor betere beveiliging moeten zorgen, zonder inzet van vuurwapens. Hij noemt het knap opportunistisch wanneer schepen dat niet doen en evenmin in konvooien willen meevaren.
Volgens Hillen gaat Nederland, met een groep Noord-Europese landen, de piraten de komende tijd keihard aanpakken. ‘De piraten zullen merken dat de maat vol is. We zullen ze volgen en pakken met nog meer middelen en operaties. Nog meer dan nu zullen militairen koopvaardijschepen begeleiden en in de wateren patrouilleren. We gaan op zoek naar gekaapte schepen die als piratenmoederschip worden gebruikt en naar de 600 gijzelaars. Die moeten vrij.'
De minister stelt tegen inzet van private beveiligers te zijn. Voorhoeve is het niet met zijn visie eens. In het 15 juni gepubliceerde jaarverslag van de KVNR zegt hij het teleurstellend te vinden als de regering de inzet van particuliere bewaking afwijst. ‘De handelsvaart moet zichzelf adequaat kunnen beschermen. In elk geval op risicovolle transporten die de krijgsmacht niet kan of mag beveiligen. Wat dat betreft, heeft het kabinet het in eigen hand. Naarmate Defensie ruimhartiger is in het beschikbaar stellen van militairen, is er minder noodzaak tot de inzet van particuliere beveiligers.'
Makkelijke prooi
Onbeveiligde zware-ladingschepen zijn volgens Van Lith een gemakkelijke prooi (Jumbo heeft er 12, Dockwise 20). ‘Piratenaanvallen zijn ons tot nu toe bespaard gebleven, maar het risico is groot. Onze langzame, diepstekende en slecht wendbare schepen vormen een makkelijk doelwit. Omdat ze kostbare ladingen vervoeren zijn ze veel losgeld waard. We zijn gedwongen veel geld uit te geven aan de beveiliging.' Een transport van Dockwise met een 150 meter hoog boorplatform, dat vorige week in Rotterdam aankwam, moest in opdracht van de ladingeigenaren vanuit Oman worden geëscorteerd door een schip met bewapende beveiligers, omdat geen bewakers aan boord konden worden genomen.