Identiteitskaart moet gratis zijn

Gemeenten mogen geen leges heffen voor de identiteitskaart. Dat heeft de Hoge Raad vrijdag bepaald.Volgens de raad is de geldende identificatieplicht voor de meeste mensen de enige reden om een identiteitskaart aan te vragen. Het belang van de overheid bij de kaart is daarmee groter dan het belang van de burger.

Volgens vaste rechtspraak mag een gemeente alleen leges heffen voor diensten die, aldus de Hoge Raad, in overheersende mate een belang van een individuele burger dient. Dit geldt bijvoorbeeld voor een rijbewijs of een paspoort. Ook met die documenten op zak kunnen mensen voldoen aan de identificatieplicht, maar ze dienen vooral ook een zogeheten individualiseerbaar belang: met een rijbewijs kan een motorrijtuig worden bestuurd, een paspoort is een mondiaal erkend reisdocument.

Reisdocument

De Hoge Raad erkent dat ook de identiteitskaart als reisdocument kan dienen, zij het alleen binnen de Europese Unie. Maar of de aanvrager de kaart ook daarvoor zal gebruiken, is volgens de raad niet objectief vast te stellen. Daarom kan niet worden gezegd dat het aanvragen van de kaart overwegend verband houdt met een op het individu toegesneden belang. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt de uitspraak te bestuderen en zal op zeer korte termijn met de minister van Binnenlandse Zaken overleggen.

Bezwaar

De zaak is aanhangig gemaakt door een inwoner van de gemeente Leudal (voorheen Heythuysen), die in de zomer van 2004 een rijbewijs en een ID-kaart heeft aangevraagd. Hij maakte tevergeefs bezwaar bij de heffingsambtenaar tegen de legesheffing en stelde beroep in bij de rechtbank. Ook die verklaarde zijn bezwaar ongegrond, maar het gerechtshof in Den Bosch stelde hem - voor wat betreft de leges voor de ID-kaart - in het gelijk. Staatssecretaris Ank Bijleveld (Binnenlandse Zaken) vond het Bossche oordeel onbegrijpelijk en zei vorig jaar dat een gratis verstrekking van identiteitskaarten de rijksoverheid volgens een eerste schatting 80 miljoen aan leges kost.

Bron